گیج دما (Temperature gauge) یا همان ترمومتر، یک نوع سنسور است که برای اندازه گیری دمای محیط یا یک سیستم مورد استفاده قرار میگیرد. این سنسور به صورت الکترونیکی، مکانیکی یا الکترومکانیکی عمل میکند و تغییرات دما را به سیگنال الکتریکی تبدیل میکند.

گیج های دما در اندازه ها و اشکال مختلف و با استفاده از تکنولوژی های متنوعی تولید میشوند. بعضی از گیج های دما برای اندازه گیری دما در محدوده خاصی از دماها مناسب هستند و برخی دیگر قابلیت اندازه گیری دما در محدوده گسترده تری را دارا هستند.

گیج های دما (Temperature Sensors) در اندازه گیری دما و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی استفاده میشوند. این سیگنال معمولاً به صورت سیگنال آنالوگ (مانند 4-20 میلی آمپر یا 0-10 ولت) یا سیگنال دیجیتال (مانند MODBUS یا HART) است. گیج های دما در کاربردهای مختلف از جمله صنعت، تجهیزات الکترونیکی، کنترل فرایند، سیستمهای HVAC، اتوماسیون و غیره استفاده میشوند. برخی از انواع معمول گیج های دما عبارتند از:

1. رزیستور دما (Temperature Resistor): این گیج ها شامل رزیستورهای پلاتینیومی مانند PT100 و PT1000 و رزیستورهای نیمه هادی مانند رزیستورهای ترمیستور (NTC و PTC) هستند. با تغییر دما، مقاومت این رزیستورها تغییر میکند که توسط تجهیزات الکترونیکی تبدیل به سیگنال الکتریکی میشود.

2. ترموکوپل (Thermocouple): این گیجها از دو سیم ترموکوپل تشکیل شده اند که با تغییر دما تفاوت ولتاژ تولید میکنند. این ولتاژ توسط تجهیزات خاص تبدیل به سیگنال الکتریکی میشود. ترموکوپل ها به دلیل دقت و قابلیت عملکرد در دماهای بسیار بالا یا پایین مورد استفاده قرار میگیرند.

3. ترانسمیتر دما (Temperature Transmitter): این نوع گیج دما به عنوان یک ترانسمیتر عمل میکند و دارای امکاناتی نظیر تبدیل دما به سیگنال الکتریکی و ارسال این سیگنال به سیستم کنترلی است. ترانسمیترهای دما معمولاً دارای کالیبراسیون دیجیتال، قابلیت ارتباط بیسیم و امکان کنترل از راه دور هستند.

همچنین، وجود نوعی از گیج دما به دلیل نیازهای خاص و محدود بهکار میروند که به عنوان گیج دما با مقاومت به شرایط محیطی خاص، مقاومت در برابر ترکیبات شیمیایی خاص و مصارف اختصاصی مورد استفاده قرار میگیرند. انتخاب مناسبترین گیج دما بستگی به نیازها و مشخصات کاربری شما دارد. مشخصات فنی و کاربردی گیجهای دما باید با دقت بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که گیج انتخابی به درستی عمل میکند و نیازهای کاربردی را تامین میکند.

کاربرد گیج دما (Temperature gauge) بسیار گسترده و متنوع است و در صنایع مختلف به کار میروند. این سنسورها برای اندازه گیری دما در محیط ها، تجهیزات و فرآیندهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. بعضی از کاربردهای گیج دما عبارتند از:

1. کاربرد صنعتی: در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، معدن، فولاد، آب و فاضلاب، کاغذ و مقوا، تولید برق، تولید محصولات غذایی، و سایر صنایع، برای کنترل و نظارت بر دما در فرآیندهای تولیدی و نگهداری از تجهیزات استفاده میشوند.

2. کاربرد خودروسازی: در خودروها، گیج دما به عنوان ترمومتر مورد استفاده قرار میگیرد تا دمای موتور، رادیاتور، روغن موتور و قطعات دیگر اندازه گیری شود و عملکرد خودرو بهینه باشد.

3. کاربرد آزمایشگاهی و پزشکی: در دستگاهها و تجهیزات آزمایشگاهی، پزشکی و بیمارستانی برای اندازه گیری دما استفاده میشود. به عنوان مثال، ترمومترهای بیمارستانی برای اندازه گیری دمای بدن بیماران به کار میروند.

4. کاربرد خانگی: گیج دما در لوازم خانگی مانند ترموستات ها، یخچالها، اجاق گازها و بخاری ها استفاده میشود تا دمای محیط یا دستگاه ها کنترل شود.

5. کاربرد هوا و فضا: در سیستمها و تجهیزات هوا و فضا برای کنترل و نظارت بر دما به کار میروند، که این امر بسیار حیاتی برای عملکرد بهینه این سیستم ها است.

6. کاربرد در صنعت غذایی: برای کنترل دمای ذخیره سازی و پخت مواد غذایی در صنایع مختلف غذایی استفاده میشوند.

در کل، گیج دما یکی از ابزارهای حیاتی برای اندازه گیری و کنترل دما در انواع صنایع و کاربردها میباشد. با استفاده از این دستگاه ها، دمای محیط و تجهیزات کنترل میشود و بهبود کارایی، ایمنی و کیفیت فرآیندها امکانپذیر میشود.