شیرآلات On-Off Valve یا همان شیرآلات قطع-وصل، نوعی شیرآلات هستند که تنها دو حالت باز و بسته را دارند. با ساده ترین توضیح، این شیرآلات شبیه به یک کلید روشن و خاموش هستند، به این معنی که در حالت باز، مسیر جریان مایع کاملاً باز میشود و جریان به صورت آزاد از شیر میگذرد و در حالت بسته، مسیر جریان مسدود میشود و جریان متوقف میشود.

شیرآلات On-Off Valve برای کاربردهایی که نیاز به کنترل دقیق و متناوب جریان ندارند و فقط نیاز به کنترل سریع و قطع و وصل جریان دارند، استفاده میشوند. این شیرآلات عمدتاً در کاربردهایی که نیاز به کنترل دو حالته (باز و بسته) دارند، به کار میروند.

استفاده از شیرآلات On-Off Valve در صنایع مختلف از جمله صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، آب و فاضلاب، نیروگاه ها و صنایع فرآوری غذا شایع است. این نوع شیرآلات به دلیل سادگی، قابلیت کارکرد مطلوب و هزینه اقتصادی، به عنوان یکی از انتخابهای محبوب برای کنترل جریان در کاربردهای خاص استفاده میشوند.

نوع شیرآلات On-Off Valve بسته به ساختار و ویژگیهای خاص خود به تعدادی از زیرگروهها تقسیم میشوند. به تعدادی از نوع های شیرآلات On-Off Valve یا همان شیرآلات روشن-خاموش، اشاره میکنیم:

۱. شیرآلات بالشتک (Gate Valves): این نوع شیرآلات دارای یک صفحه گیت یا دیسک مسطح هستند که با چرخش ۹۰ درجه به صورت عمودی بین مسیر جریان قرار میگیرند و جریان را بطور کامل قطع یا وصل میکنند. این شیرآلات به عنوان یکی از انواع ساده ترین و رایج ترین شیرآلات On-Off مورد استفاده قرار میگیرند.

۲. شیرآلات کروی (Ball Valves): این نوع شیرآلات دارای یک کروی یا پروانه هستند که با چرخش ۹۰ درجه جریان را به صورت کامل باز یا بسته میکنند. این شیرآلات به عنوان یکی از انواع سریعترین و قویترین شیرآلات On-Off شناخته میشوند.

۳. شیرآلات گیت کنترلی (Control Gate Valves): این نوع شیرآلات نسبت به شیرآلات گیت ساده، به منظور کنترل دقیق تر جریان و تنظیم آن به کار میروند.

۴. شیرآلات اسلایدر (Slide Valves): این نوع شیرآلات دارای صفحه ای متحرک به شکل اسلایدر هستند که با حرکت به جلو و عقب، جریان را کنترل میکنند.

۵. شیرآلات دیافراگمی (Diaphragm Valves): این شیرآلات دارای یک دیافراگم هستند که با حرکت به طرف بالا و پایین، جریان مایع را کنترل میکنند و به صورت محکم بسته میشوند.

۶. شیرآلات دوطرفه (Double-Block-and-Bleed Valves): این نوع شیرآلات دارای دو دیسک هستند که جریان را در هر دو جهت به صورت کامل مسدود میکنند و از طریق یک سوپاپ میانی، امکان تخلیه یا خالی کردن فشار اتاق میانی را فراهم میکنند.

این تنوع در انواع شیرآلات On-Off Valve امکان انتخاب شیرآلات مناسب بر اساس نیازها و محیط کاربری را فراهم میکند. هر نوع شیرآلات On-Off Valve مخصوص کاربردها و شرایط خاص خود است.